
«مصحف مشهد» در کتابخانۀ آستان قدس رضوی متشکّل از دو نسخۀ قرآن به شمارههای 18 و 4116 را میتوان یکی از مهمترین اسناد عینی در شناخت ما از تحولات تاریخ متن قرآن کریم بهشمار آورد. مجموع ویژگیهای این مصحف، در کمتر نسخهای از قرآنهای کهن به خط حجازی یافت میشود. با دقت در متن نسخه، ویژگیهای رسم، غرائب املائی، اختلاف قرائات، و نهایتاً چینش یا ترتیب بندی سورهها، میتوان نتیجه گرفت که بخش اصلی این نسخه در دورانی بسیار زودهنگام، و احتمالاً در قرن نخست هجری کتابت شده است. برخلاف سایر نسخههای کهن قرآنی از سدۀ نخست هجری، متن کامل قرآن در صورت اولیۀ «مصحف مشهد»، به روایت رسمی عثمانی، اما بر اساس ترتیب سور منسوب از ابنمسعود کتابت شده است.
این مقاله نگاشته دکتر مرتضی کریمینیا در مجلۀ مخطوطات اسلامی، انتشارات بریل (Journal of Islamic Manuscripts)، سال دهم، ش 3، 2019 منتشر شده است.