آنچه در ذیل می آید بخش سوم تعدادی از نسخه های خطی تصحیح شده در هندوستان و پاکستان است که برای اطلاع تراث پژوهان به آن اشاره میکنیم. (بخش اول و بخش دوم)
لازم به ذکر است که اطلاعاتِ مربوط به پایاننامهها، هم در پایگاههایِ Shodhganga.inflibnet.ac.in (پایگاهِ پایاننامههایِ هندوستان) و Higher Education Commission Pakistan (کمیسیون آموزشِ عالیِ پاکستان) و هم در پروفایلِ اساتیدِ گروهها و دانشگاههایِ مزبور موجود است.
الف: پایاننامههایِ دانشگاهی
تصحیح انتقادیِ طبقاتِ شاهجهانی- پنج طبقة نخست به همراهِ حاشیه، احوال و آثارِ مصنّف- پایان نامه دکتری،گروه فارسی، دانشگاه اسلامی علیگر، هندوستان، 1998. (زبانِ متن: فارسی)
سال تکمیل اثر: 1046ق
مولف: محمد صادق همدانی کشمیری
نام دانشجو: غلام اشرف قادری
استاد راهنما: پروفسور سید محمد طارق حسن
* با مقایسه شش نسخه:
* کتابخانه مولانا آزاد، علیگر
* کتابخانه گروه تاریخ، دانشگاه اسلامی علیگر، علیگر
* کتابخانه موسسه پژوهشی عربی.فارسی مولانا ابوالکلام آزاد
* کتابخانه موزه ملی، دهلی نو
* کتابخانه و موسسه پژوهشی نسخه های شرقی، حیدرآباد، دکّن
* میکروفیلم دیوان هند لندن، گروه تاریخ، دانشگاه اسلامی علیگر
تصحیح تذکرة نوشاهی به همراهِ مقدمّه و حاشیه- پایان نامه دکتری،گروه فارسی، دانشگاه پنجاب، لاهور، پاکستان، 2004. (زبانِ متن: فارسی)
تالیف: حافظ محمد حیات نوشاهی (وفات: 1173ق)، زبانِ تذکره: فارسی.
* با مقایسة چهار نسخه: دو نسخه کتابخانه مرکزی دانشگاه پنجاب در لاهور، نسخه کتابخانه سردار جَندیر در ملیسی، نسخه کتابخانه نوشاهیه در ساهَن پال.
نام دانشجو: احسان احمد
استاد راهنما: دکتر آفتاب اصغر
تصحیحِ دیوانِ مَلک محمّد قمی و بررسیِ سَبکِ او- پایان نامه دکتری،گروه فارسی، دانشگاه پنجاب، لاهور، پاکستان، 2004. (زبانِ متن: فارسی)
پایان نامه دکتری گروه فارسی، دانشگاه پنجاب، لاهور، پاکستان.
" تصحیح دیوان ملک محمد قمی و بررسی سبک او"
نام دانشجو: محمد انور خان
استاد راهنما: دکتر سید محمد اکرم شاه
تصحیحِ انتقادیِ تذکره الشّعرایِ آنندرام مُخلص- پایان نامه دکتری،گروه فارسی، جامعه ملّیه اسلامیه، دهلی، هندوستان، 1993. (زبانِ متن: فارسی)
تالیف: رای رایان آنندرام مخلص (1107۔ 1164ق)
تصحیح، مقدمّه و حواشی: صولت علی خان
استاد راهنما: دکتر قمر غفار
براساس نسخه موسسه تحقیقات عربی و فارسی، شهر تونک، هندوستان.
شرح حال 402 شاعر ۔ از شرح حال "میر الهی همدانی" آغاز و به "یحیی خان یحیی" ختم میشود.
تصحیحِ مراة الاصطلاح - زبان: فارسی. سال تالیف: ۱۱۵۸ق.
تالیف: رای رایان آنندرام مخلص (1107۔ 1164ق)
* تصحیح، حواشی و مقدّمه: زکریا بانو اعوان۔ پایان نامة دکتری، دانشگاهِ پنجاب، لاهور، 1979، استاد راهنما: دکتر عبدالشّکور احسن.
* تصحیح و مقدمّه: تسنیم احمد- ناشر: سُندیپ پَرَکاشَن، دهلی، ۱۹۹۳.
* تصحیح و مقدمه: دکتر چندر شیکر+ دکتر حمید رضا قلیچ خانی+ دکتر هومن یوسف دهی، انتشارات سخن، تهران، 1395.
* تصحیح و مقدمه: دکتر شریف حسین قاسمی، انتشارات جَیّد پریس، دهلی، هندوستان، 2016.
الف: کتاب
تصحیحِ مراة الاصطلاح -زبان: فارسی. سال تالیف: ۱۱۵۸ق.
تالیف: رای رایان آنندرام مخلص (1107۔ 1164ق)
* تصحیح و مقدمّه: تسنیم احمد- ناشر: سُندیپ پَرَکاشَن، دهلی، ۱۹۹۳.
* تصحیح و مقدمه: دکتر چندر شیکر+ دکتر حمید رضا قلیچ خانی+ دکتر هومن یوسف دهی، انتشارات سخن، تهران، 1395.
* تصحیح و مقدمه: دکتر شریف حسین قاسمی، انتشارات جَیّد پریس، دهلی، هندوستان، 2016.
سفرنامة مُخلص -زبان: فارسی. سال تالیف: ۱۱۵۸ق.
تالیف: رای رایان آنندرام مخلص (1107۔ 1164ق)
تصحیح و حاشیه و مقدّمه: دکتر سیّد اظهر علی
چاپ از: هندوستانی پریس، رامپور، هندوستان، 1964.
تصحیح نظامالتّواریخ- تالیف: قاضی ناصرالدین عبدالله عمر بن بیضاوی۔ سال تالیف: 674۔ 683 ق. (زبانِ متن: فارسی)
تصحیح: دکتر انجم رحمانی (مدیر پیشین موزه لاهور)- ناشر: اداره ثقافت اسلامیه، لاهور، 2010.
جلدِ اوّلِ حضرات القدس- تصحیح، حاشیه و مقدمه: دکتر انجم رحمانی (مدیر پیشین موزه لاهور)، ناشر: سالک صوفی بُک هوم، لاهور، 2016، براساسِ نسخة موزة لاهور.
* «حضرات القدس» تذکرة عارفانِ نقشبندیه است که مولانا بدرالدین سرهندی (1002۔ پیش از 1068ق) در دو جلد به فارسی تالیف کرده بود.
جلد اول: از خلفای راشدین تا خواجه باقی بالله؛ جلد دوم: در احوال شیخ احمد سرهندی، فرزندان و خلفای او.
شایانِ ذکر است که جلد دوم کتاب(متن فارسی) در سال 1971 از سوی محکمه اوقاف پنجاب در لاهور منتشر شده بود.
تهیه و تنظیم: لیلی عبدی خجسته
33